Η Μετάβαση προς μια άλλη επιχειρηματικότητα... τη συνεταιριστική επιχειρηματικότητα

Για την αναγέννηση του συνεταιριστικού επιχειρηματικού μοντέλου στην Ελλάδα.

• Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις  «Συνεταιριστική Επιχειρηματικότητα 2.0»:   Ακούγοντας μια ομιλία του καθ. κ. Κασσαβέτη μου έμεινε η φράση «Εάν δεν είχαμε ανακαλύψει το θεσμό των συνεταιρισμών, θα έπρεπε να τον ανακαλύψουμε σήμερα...»  Φυσικά ευτυχώς ανακαλύψαμε τους συνεταιρισμούς πριν από περίπου 150 χρόνια στο Rochdale του Manchester.
• Πρόκειται για ένα μοντέλο επιχειρηματικότητας με διαφορετικά χαρακτηριστικά από το ιδιωτικό κεφαλαιουχικό και διαφορετικά χαρακτηριστικά από το δημόσιο.  Πρόκειται για ένα μοντέλο το οποίο εντάσσεται στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας και το οποίο θεωρείται εξαιρετικά επιτυχημένο παγκοσμίως με 1δις μέλη, προσφέροντας 100 εκ. θέσεις εργασίας και με παραδείγματα όπως της Φινλανδίας όπου σχεδόν το 75% του πληθυσμού είναι μέλη συνεταιρισμών.  Αυτό που κάνω προσωπικά (συμμετέχοντας εδώ και ενάμιση χρόνο στις δράσεις του δικτύου Κ.Α.Π.Α.) είναι να συμβάλλω στην προσπάθεια αναγέννησης του συνεταιριστικού μοντέλου στην Ελλάδα.

• Η Μετάβαση προς μια άλλη επιχειρηματικότητα...  
  τη συνεταιριστική επιχειρηματικότητα

1. Προς τον Εμπλουτισμό της επιχειρηματικότητας: Τα μοντέλα που επικρατούν στη χώρα μας είναι κυρίως οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις (ΑΕ, ΕΠΕ κλπ) και οι δημόσιες επιχειρήσεις.  Σκοπός της μετάβασης δεν είναι η σύγκρουση με τις μορφές αυτές, αλλά η αύξηση της ποικιλομορφίας προσθέτοντας/αναβαθμίζοντας το Συνεταιριστικό μοντέλο. 

= Η ποικιλομορφία υπάρχει στη φύση, ας τη φέρουμε και στην επιχειρηματικότητα!

2. Από το κέρδος ως σκοπό, στο κέρδος ως Μέσο: Τα κέρδη τους οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις τα ονομάζουν πλεόνασμα και αποτελούν το μέσο και όχι το σκοπό.  Παίρνοντας για παράδειγμα τους συνεταιρισμούς εργαζομένων: Ενώ στις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρίες η εργασία αποτελεί το μέσο για την παραγωγή κέρδους, στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις το κέρδος (πλεόνασμα) χρησιμοποιείται ως μέσο για την "παραγωγή" εργασίας (νέες θέσεις).  

= Ας φέρουμε την οικονομία στην υπηρεσία της κοινωνίας και όχι την κοινωνία στην υπηρεσία της οικονομίας!

3. Από ενώσεις Κεφαλαίου σε ενώσεις Ανθρώπων: Ενώ στις Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Επιχειρήσεις το δικαίωμα ψήφου εξαρτάται από το ύψος των μετοχών του κάθε προσώπου, οι συνεταιριστικές βασίζονται στην αρχή του 1 μέλος - 1 ψήφος, ανεξάρτητα από το πόσες συνεταιριστικές μερίδες κατέχει.

= Ας τοποθετήσουμε τον Άνθρωπο επάνω από το κεφάλαιο

4. Προς την Οριζόντια και Συμμετοχική διοίκηση: Στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις οι εργαζόμενοι είναι ταυτόχρονα και ιδιοκτήτες.  Έτσι υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα εισαγωγής καινοτόμων και εξελιγμένων μορφών διοικητικής οργάνωσης.  Εργαλεία συμμετοχικής ηγεσίας, εξελιγμένοι μέθοδοι συλλογικής λήψης αποφάσεων και μετάβαση από την ιεραρχική στην οριζόντια διοίκηση μπορούν να βρουν μεγαλύτερη εφαρμογή σε αυτό το μοντέλο επιχειρηματικότητας.

= Ανοίγοντας την πόρτα της επιχειρηματικότητας στη δημοκρατία 

• Οι 7 συνεταιριστικές Αρχές

Μετά από 150 χρόνια ιστορίας του διεθνούς συνεταιριστικού κινήματος έχουν καταρτιστεί 7 διεθνείς συνεταιριστικές Αρχές.  Η τήρηση (με ισότιμη βαρύτητα) όλων των συνεταιριστικών Αρχών δεν αποτελεί ένα δόγμα αλλά έναν οδικό χάρτη προς τη βιωσιμότητα της επιχείρησης.  Έχουν διαμορφωθεί μέσα από τις εμπειρίες χιλιάδων συνεταιρισμών του διεθνούς συνεταιριστικού κινήματος και μετά από πολλές ορθές και λανθασμένες πρακτικές. 

Οι 7 Αρχές: 

1. Εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή | 
2. Δημοκρατικός έλεγχος των μελών | 
3. Οικονομική συμμετοχή των μελών | 
4. Αυτονομία και Ανεξαρτησία | 
5. Εκπαίδευση – Κατάρτιση | 
6. Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών |
7. Μέριμνα για την Κοινότητα.

• Τομείς όπου δραστηριοποιούνται οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις

Οποιαδήποτε επιχείρηση σε οποιονδήποτε τομέα μπορεί να γίνει με το συνεταιριστικό μοντέλο.

Έτσι έχουμε συνεταιριστικές επιχειρήσεις στους τομείς της Βιομηχανίας (πχ συνεταιρισμοί εργαζομένων όπως το Mondragon)

Στο εμπόριο (πχ καταναλωτικοί συνεταιρισμοί – super market που αντι να ανήκουν σε επενδυτές ανήκουν στους ίδιους τους καταναλωτές)

Ενέργεια (πχ ενεργειακοί συνεταιρισμοί οι οποίοι ανήκουν στα μέλη τους και  παράγουν ενέργεια για αυτά – υπάρχουν πάνω από 167 πλέον στη Γερμανία)

Πιστωτικός τομέας (συνεταιριστικές τράπεζες)

Υγεία (συνεταιρισμοί που προσφέρουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και περίθαλψης στα μέλη τους)

Ασφάλιση (προσφέρουν υπηρεσίες ασφάλισης στα μέλη τους)

Αγροδιατροφικός (αγροτικοί συνεταιρισμοί)

Τουρισμός (συνεταιριστικές τουριστικές επιχειρήσεις)

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μοντέλα δια-συνεταιριστικής συνεργασίας και οι συνεταιρισμοί συνεταιρισμών (πχ δευτεροβάθμιοι συνεταιρισμοί, τριτοβάθμιοι συνεταιρισμοί κλπ).  Ένα παράδειγμα είναι η συνεργασία μιας συνεταιριστικής τράπεζας, ενός αγροτικού συνεταιρισμού και ενός καταναλωτικού συνεταιρισμού.   

Αξίες που συνδέονται με τη συνεταιριστική επιχειρηματικότητα

Αυτο-βοήθεια & Αυτενέργεια: Βασιζόμαστε στους πόρους μας (ανθρώπινοι, τοπικοί, οικονομικοί κλπ) και βοηθάμε τους εαυτούς μας δημιουργώντας οι ίδιοι την εργασία μας και εξασφαλίζοντας την οικονομική μας βιωσιμότητα - αντι να αναμένουμε από τρίτους (πχ επενδυτές, κράτος κλπ) να κάνουν κάτι για εμάς.

Αυτο-ευθύνη & Αυτο-διαχείριση: Καλλιεργούμε τις συλλογικές και ατομικές ποιότητες διότι αποτελούν τα μοναδικά μας εργαλεία σε αυτόν τον αναβαθμισμένο μας ρόλο (εργαζόμενοι-ιδιοκτήτες-διαχειριστές)

Τι μπορούμε να κάνουμε

Σε μια εποχή όπου οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις είτε δεν επενδύουν ή είτε επενδύουν με μη αποδεκτούς εργασιακούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς όρους.

Σε μια εποχή όπου οι δημόσιες επιχειρήσεις συρρικνώνονται.

Σε αυτή την εποχή υπάρχει η δυνατότητα/ανάγκη να αναπτύξουμε το συνεταιριστικό επιχειρηματικό μοντέλο στη χώρα μας.

Επικοινωνήστε μαζί μας είτε εάν θέλετε να συζητήσουμε περαιτέρω για τη δημιουργία της δικής σας συνεταιριστικής επιχείρησης, είτε εάν θέλετε να συμβάλλετε στο έργο του Δικτύου Κ.Α.Π.Α.

Δημήτρης Κιτσικόπουλος
"Λοκροί στο Δάσος"
dasos22350@gmail.com

-------------------------------------------------------------------------------------------

Λίγα λόγια για το δίκτυο Κ.Α.Π.Α.

Το ερώτημα

Το δίκτυο ΚΑΠΑ ιδρύθηκε το 2008 για να απαντήσει στο ερώτημα: “Γιατί οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις σε άλλες χώρες θεωρούνται επιτυχημένες και βιώσιμες και στην Ελλάδα όχι;”

Οι απαντήσεις

o  Έλλειψη εκπαίδευσης:  Έλλειψη εκπαίδευσης για τη δημιουργία και λειτουργία επιτυχημένων και βιώσιμων συνεργατικών επιχειρήσεων 

o  Αδυναμία διατήρησης της ανεξαρτησίας:  Οι συνεργατικές επιχειρήσεις αδυνατούν να διατηρήσουν την αυτονομία και ανεξαρτησία τους  (κυρίως στη σχέση τους με το κράτος)

o  Μη υποστηρικτικό νομικό πλαίσιο:  Το νομικό πλαίσιο δεν είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις αρχές του Διεθνούς Συνεταιριστικού Κινήματος

o  Άγνοια της δυναμικής: Ελλιπής προώθηση του Συνεταιριστικού μοντέλου και της δυναμικής της (παραγωγή, δημιουργία, κοινωνική συνοχή)

Οι Δράσεις

o        Έρευνα

Ελληνική συνεταιριστική νομοθεσία καθώς και νομοθεσία άλλων χωρών (έμφαση στην Ισπανική), ανάπτυξη και διαμόρφωση κοινωνικής οικονομίας, τάσεις, ιστορική διαδρομή συνεταιριστικής οικονομίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη

o        Βέλτιστες Πρακτικές & Δικτύωση

Αναζήτηση βέλτιστων πρακτικών κοινωνικής οικονομίας από όλο τον κόσμο.  Στόχος ή ανταλλαγή εμπειριών, πληροφοριών και τεχνογνωσίας

o        Διεθνείς συνεργασίες

Έχουμε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνής οργανισμούς της κοινωνικής οικονομίας.  Παραδείγματα αποτελούν οι συνεργασίες με τον οργανισμό «Συνεταιρισμοί Ευρώπης» (Cooperatives Europe) και την υποστήριξη από τη CECOP-CICOPA και ILO.

o        Συμβουλευτική

Παροχή συμβουλών σε νέες και υφιστάμενες κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις

o        Προώθηση

- Μετάφραση άρθρων, εντύπων, υποτιτλισμός σχετικών ταινιών, εκπαιδευτικό υλικό (συνεργασία με ΚΑΝΕΠ), προώθηση κοινωνικής οικονομίας (συνεργασία με δήμο ΚΩ)

- Διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων για την προώθηση της κοινωνικής συνεταιριστικής οικονομίας

- Προώθηση μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, ραδιοφώνου, internet κλπ

o        Τομείς

Ανάπτυξη συνεταιριστικών επιχειρήσεων σε παραδοσιακούς τομείς (αγροτικός, καταναλωτικός, στεγαστικός, εργατικός, πιστωτικός κλπ) αλλά και αναδυόμενους τομείς (υγεία, τουρισμός, ενέργεια)

o        Ευρωπαϊκές συνέργειες

Συμμετοχή σε ευρωπαϊκά  προγράμματα ανάπτυξης του τομέα της κοινωνικής συνεργατικής οικονομίας: Συμμετοχή στο Project Coopstarter (ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας crowdfunding για τη δημιουργία και υποστήριξη συνεταιριστικών επιχειρήσεων από νέους), συμμετοχή στη σύμπραξη ICS-MEDcoop (συνεταιρισμοί Μεσογείου) κλπ