- ΠΩΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΧΑΡΤΙ

Η σωστή ανα­κύ­κλωση του χαρ­τιού απαι­τεί καθαρό χαρτί, γι’ αυτό αν θέλετε να ανα­κυ­κλώ­νετε το χαρτί που χρη­σι­μο­ποιείτε πρέ­πει να το κρα­τάτε καθαρό από τρο­φές, πλα­στικά, μέταλλο και άλλα σκου­πί­δια που δυσκο­λεύ­ουν την ανα­κύ­κλωσή του. Το λερω­μένο χαρτί που δεν μπο­ρεί να ανα­κυ­κλω­θεί πρέ­πει να γίνε­ται κομπόστ, να καί­γε­ται για ενέρ­γεια ή να κατα­λή­γει στη χωμα­τερή. Συνή­θως τα κέντρα ανα­κύ­κλω­σης ζητούν να ταξι­νο­μείτε το χαρτί σας ανά­λογα με την κατη­γο­ρία του.

Συγκέ­ντρωση και μεταφορά

Πρέ­πει να παρα­δί­δετε το ταξι­νο­μη­μένο χαρτί σας σε κάποιο τοπικό κέντρο ανα­κύ­κλω­σης ή να το ρίχνετε σε ένα κάδο ανα­κύ­κλω­σης. Ενδε­χο­μέ­νως να βρείτε κάποιον που εμπο­ρεύ­ε­ται παλιό χαρτί, ο οποίος θα το παρα­λαμ­βά­νει από το σπίτι ή το γρα­φείο σας. Στο κέντρο ανα­κύ­κλω­σης, το συγκε­ντρω­μένο χαρτί πακε­τά­ρε­ται σε δέματα και μετα­φέ­ρε­ται στον χαρ­τό­μυλο όπου θα ανα­κυ­κλω­θεί σε και­νούρ­γιο χαρτί.

Απο­θή­κευση

Οι εργά­τες στον χαρ­τό­μυλο ξεφορ­τώ­νουν τα δέματα και τα βάζουν σε απο­θή­κες όπου παρα­μέ­νουν μέχρις ότου χρεια­στούν. ΟΙ διά­φο­ρες κατη­γο­ρίες χαρ­τιού, όπως εφη­με­ρί­δες και κου­τιά από οντουλέ χαρ­τόνι, τοπο­θε­τού­νται χωρι­στά επειδή ο χαρ­τό­μυ­λος χρη­σι­μο­ποιεί δια­φο­ρε­τι­κές κατη­γο­ρίες παλιού χαρ­τιού για να φτιά­ξει δια­φο­ρε­τι­κούς τύπους ανα­κυ­κλω­μέ­νων προ­ϊ­ό­ντων χαρ­τιού. Όταν ο χαρ­τό­μυ­λος είναι έτοι­μος να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει το παλιό χαρτί, τότε τα ανυ­ψω­τικά το μετα­κι­νούν από την απο­θήκη σε μακριές μετα­φο­ρι­κές ταινίες.

Ανα-πολτοποίηση και φιλτράρισμα

Το παλιό χαρτί μετα­φέ­ρε­ται με τις ται­νίες σε ένα μεγάλο δοχείο που λέγε­ται πολ­το­ποι­η­τής, το οποίο περιέ­χει νερό και χημικά. Ο πολ­το­ποι­η­τής ψιλο­κό­βει το παλιό χαρτί σε μικρά κομ­μά­τια. Το μείγμα θερ­μαί­νε­ται για να δια­σπα­στεί το χαρτί ευκο­λό­τερα σε λεπτές ίνες κυτ­τα­ρί­νης (οργα­νική φυτική ύλη). Σιγά σιγά, το παλιό χαρτί μετα­τρέ­πε­ται σε ένα χυλώ­δες μείγμα που λέγε­ται χαρ­το­πολ­τός. Ο χαρ­το­πολ­τός πιέ­ζε­ται μέσα από φίλ­τρα που έχουν τρύ­πες και σχι­σμές δια­φό­ρων μορ­φών και μεγε­θών. Τα φίλ­τρα απο­μα­κρύ­νουν τα μικρά κομ­μά­τια ξένων υλών, όπως κομ­μά­τια πλα­στι­κού και κόλ­λας. Η δια­δι­κα­σία αυτή λέγε­ται φιλτράρισμα.

Καθά­ρι­σμα

Ο χαρ­τό­μυ­λος καθα­ρί­ζει επί­σης τον χαρ­το­πολτό με φυγο­κέ­ντριση μέσα σε μεγά­λους κωνοει­δείς κυλίν­δρους. Τα βαριά ξένα σώματα, όπως τα κλιπς συρ­ρα­πτι­κών, πετά­γο­νται έξω από τον κώνο και πέφτουν στον πάτο του μηχα­νή­μα­τος. Τα ελα­φρά ξένα σώματα συγκε­ντρώ­νο­νται στο κέντρο του κώνου και απο­μα­κρύ­νο­νται. Αυτό είναι το καθάρισμα.

Απο­με­λά­νωση

Καμιά φορά, ο χαρ­το­πολ­τός πρέ­πει να περά­σει από μια δια­δι­κα­σία “πλυ­σί­μα­τος” που λέγε­ται απο­με­λά­νωση για να απο­μα­κρυν­θούν τυπο­γρα­φι­κές μελά­νες και υπο­λείμ­ματα κόλ­λας και αυτο­κόλ­λη­των. Οι χαρ­το­ποιοί συχνά χρη­σι­μο­ποιούν ένα συν­δυα­σμό από δύο δια­δι­κα­σίες απο­με­λά­νω­σης. Με τη μία, που λέγε­ται ξέπλυμα, τα μικρά σωμα­τί­δια μελα­νιού ξεπλέ­νο­νται με νερό από τον χαρ­το­πολτό. Τα μεγα­λύ­τερα σωμα­τί­δια μελα­νιού και υπο­λειμ­μά­των κόλ­λας αφαι­ρού­νται με φυσα­λί­δες αέρα σε μια δια­δι­κα­σία που λέγε­ται επί­πλευση. Κατά τη δια­δι­κα­σία αυτή, ο χαρ­το­πολ­τός ρίχνε­ται σε ένα μεγάλο δοχείο, όπου αέρας και απορ­ρυ­πα­ντικά εγχέ­ο­νται μέσα στον χαρ­το­πολτό. Τα απορ­ρυ­πα­ντικά ανα­γκά­ζουν τα μελά­νια και τα άλλα υπο­λείμ­ματα να απο­μα­κρυν­θούν από τον χαρ­το­πολτό και να προ­σκολ­λη­θούν στις φυσα­λί­δες καθώς αυτές ανε­βαί­νουν στην επι­φά­νεια του μείγ­μα­τος. Οι φυσα­λί­δες με τα μελά­νια δημιουρ­γούν αφρό, ο οποίος απο­μα­κρύ­νε­ται από την επι­φά­νεια αφή­νο­ντας πίσω καθαρό χαρτοπολτό.

Ραφι­νά­ρι­σμα, λεύ­κανση και αποχρωματισμός

Κατά το ραφι­νά­ρι­σμα, ο χαρ­το­πολ­τός χτυ­πιέ­ται για να φου­σκώ­σουν οι ανα­κυ­κλω­μέ­νες ίνες ώστε να γίνουν καταλ­λη­λό­τε­ρες για χαρ­το­ποιία. Εάν ο χαρ­το­πολ­τός περιέ­χει μεγάλα κομ­μά­τια ινών, το ραφι­νά­ρι­σμα τις δια­χω­ρί­ζει σε μεμο­νω­μέ­νες ίνες. Εάν το παλιό χαρτί είναι έγχρωμο, ο απο­χρω­μα­τι­σμός με χημικά αφαι­ρεί κάθε χρώμα από τον χαρ­το­πολτό. Και αν στό­χος είναι να παρα­χθεί λευκό χαρτί, ο χαρ­το­πολ­τός ίσως χρεια­στεί λεύ­κανση με οξυ­γενέ, χλω­ρίνη ή οξυ­γόνο για να γίνει πιο λευ­κός και πιο φωτει­νός. Αν στό­χος είναι η παρα­γωγή φαιού ανα­κυ­κλω­μέ­νου χαρ­τιού, τότε δεν χρειά­ζε­ται λεύκανση.

Χαρ­το­ποιία

Τώρα ο καθα­ρός χαρ­το­πολ­τός είναι έτοι­μος να γίνει χαρτί. Οι ανα­κυ­κλω­μέ­νες ίνες μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν μόνες τους ή ανα­μειγ­μέ­νες με νέες ίνες ξύλου (που λέγο­νται παρ­θέ­νες ίνες) για να απο­κτή­σει το χαρτί επι­πλέον δύναμη ή λειό­τητα. Ο χαρ­το­πολ­τός ανα­μει­γνύ­ε­ται με νερό και χημικά σε ανα­λο­γία 0,5% χαρ­το­πολ­τός και 99,5% νερό-χημικά. Το νερουλό αυτό μείγμα χαρ­το­πολ­τού μπαί­νει στον θάλαμο, ένα πολύ μεγάλο μεταλ­λικό κουτί στην αρχή της χαρ­το­ποι­η­τι­κής μηχα­νής, και ραντί­ζε­ται με ένα φαρδύ συνε­χές σπρέι πάνω σε μια τερά­στια επί­πεδη οθόνη από ψιλό συρ­μά­τινο πλέγμα, η οποία κινεί­ται πολύ γρή­γορα μέσα στη χαρ­το­ποι­η­τική μηχανή. Στο πλέγμα, το νερό στραγ­γί­ζε­ται από τον χαρ­το­πολτό και οι ανα­κυ­κλω­μέ­νες ίνες γρή­γορα αρχί­ζουν να αλλη­λο­συν­δέ­ο­νται και χρη­μα­τί­ζουν ένα υγρό φύλλο. Το φύλλο κινεί­ται γρή­γορα μέσα από μια σειρά πιε­στι­κών κυλίν­δρων καλυμ­μέ­νων με τσόχα κι έτσι απο­μα­κρύ­νε­ται περισ­σό­τερο νερό.

Το φύλλο, που τώρα μοιά­ζει με χαρτί, περ­νάει μέσα από μια σειρά ζεστών μεταλ­λι­κών κυλίν­δρων, οι οποίοι στε­γνώ­νουν το χαρτί. Εάν παρά­γε­ται γυα­λι­στερό χαρτί, ένα επί­χρι­σμα εφαρ­μό­ζε­ται κοντά στο τέλος της δια­δι­κα­σίας ή αυτό γίνε­ται σε χωρι­στή δια­δι­κα­σία μετά την ολο­κλή­ρωση της χαρτοποιίας.

Τελικά, το ολο­κλη­ρω­μένο χαρτί τυλί­γε­ται σε ένα τερά­στιο ρολό και απο­μα­κρύ­νε­ται από τη χαρ­το­ποι­η­τική μηχανή. Ένα ρολό μπο­ρεί να έχει πλά­τος 10 μέτρα και να ζυγί­ζει μέχρι και 20 τόνους! Το μεγάλο αυτό ρολό κόβε­ται σε μικρό­τερα ρολά, ή καμιά φορά σε φύλλα, προ­τού προ­ω­θη­θεί στα τυπο­γρα­φεία, τα κυτιο­ποιεία ή τις φακελοποιίες.

Ανα­κυ­κλώ­νε­ται όλο το παλιό χαρτί που συγκεντρώνεται;

Μέχρι το 80% του παλιού χαρ­τιού που συγκε­ντρώ­νε­ται μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί στη δια­δι­κα­σία ανα­κύ­κλω­σης. Ένα μέρος του περιε­χο­μέ­νου των δεμά­των που φτά­νει στο εργο­στά­σιο δεν είναι χαρτί! Τα σκου­πί­δια, όπως σύρ­ματα, κλιπς συρ­ρα­πτι­κών και πλα­στικά, απο­μα­κρύ­νο­νται κατά την πολ­το­ποί­ηση, τον καθα­ρι­σμό και το φιλ­τρά­ρι­σμα. Το παλιό χαρτί περιέ­χει επί­σης και ίνες οι οποίες έχουν γίνει πολύ μικρές για να ανα­κυ­κλω­θούν σε χαρτί. Το παλιό χαρτί που συγκε­ντρώ­νετε μπο­ρεί να περιέ­χει ίνες που έχουν ήδη ανα­κυ­κλω­θεί μία, δύο ή και περισ­σό­τε­ρες φορές! Οι ίνες ξύλου μπο­ρούν να ανα­κυ­κλώ­νο­νται μόνο πέντε ή επτά φορές πριν γίνουν πολύ κοντές και εύθραυ­στες για να μετα­ποι­η­θούν σε νέο χαρτί.

Το παλιό χαρτί μπο­ρεί να περιέ­χει πολλά συστα­τικά που δεν είναι ίνες. Ρίξτε μια ματιά σε ένα περιο­δικό και θα κατα­λά­βετε τι εννο­ούμε. Το τυπω­μένο χαρτί περιέ­χει πολύ μελάνι. Αν οι σελί­δες είναι γυα­λι­στε­ρές, αυτό πιθα­νό­τατα σημαί­νει πως είναι επι­κα­λυμ­μένο με άργιλο ή άλλα υλικά. Τα περιο­δικά περιέ4χουν επί­σης κόλ­λες που δένουν τις σελί­δες μεταξύ τους. Το μελάνι, η άργι­λος και οι κόλ­λες πρέ­πει να απο­μα­κρύ­νο­νται από το παλιό χαρτί πριν παρα­χθεί το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί.

Τι συμ­βαί­νει με το μελάνι όταν απο­μα­κρυν­θεί από το χαρτί;

Όπως είδαμε, το μελάνι και τα άλλα υπο­λείμ­ματα παγι­δεύ­ο­νται στον αφρό που παρά­γε­ται κατά την απο­με­λά­νωση. Το υλικό αυτό συλ­λέ­γε­ται και ένα μεγάλο μέρος του νερού που χρη­σι­μο­ποι­ή­θηκε ξανα­χρη­σι­μο­ποιεί­ται στον χαρ­τό­μυλο. Το υλικό που απο­μέ­νει, που είναι ακόμα νερό σε ανα­λο­γία 30–50%, περιέ­χει επί­σης πολύ μικρές ίνες οι οποίες έχουν ξεπλυ­θεί από τον χαρ­το­πολτό κατά τη δια­δι­κα­σία απο­με­λά­νω­σης. Το υλικό αυτό μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για καύση, να κομπο­στο­ποι­η­θεί ή να κατα­λή­ξει στις χωμα­τε­ρές. Μπο­ρεί επί­σης να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για να επι­στρω­θούν δρό­μοι. Σε ένα μέσο εργο­στά­σιο απο­με­λά­νω­σης, κάθε 100 τόνοι παλιού χαρ­τιού που μπαί­νει στον πολ­το­ποι­ητή παρά­γουν 35 τόνους ξηρά υπο­λείμ­ματα μελα­νιού, κόλ­λας και μικρών ινών.

Τι μπο­ρεί να γίνει από το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί;

Το περισ­σό­τερο ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί ξανα­γί­νε­ται χαρτί και χαρ­τόνι. Με λίγες εξαι­ρέ­σεις, το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί γενικά ξανα­γί­νε­ται χαρτί παρό­μοιας ή χαμη­λό­τε­ρης ποιό­τη­τας με το αρχικό χαρτί. Παρα­δείγ­μα­τος χάρη, όλα τα κου­τιά από ανα­κυ­κλω­μένο οντουλέ χαρ­τόνι χρη­σι­μο­ποιού­νται για να ξανα­γί­νουν νέα ανα­κυ­κλω­μένα κου­τιά από οντουλέ επί­σης χαρ­τόνι. Το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί εκτύ­πω­σης χρη­σι­μο­ποιεί­ται για να παρα­χθεί νέο ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί εκτύ­πω­σης. Το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί βρί­σκει και πολ­λές άλλες χρή­σεις. Ο ανα­κυ­κλω­μέ­νος χαρ­το­πολ­τός μπο­ρεί να χυθεί σε καλού­πια για να παρα­χθούν κου­τιά αυγών και δίσκοι φρού­των. Το ανα­κυ­κλω­μένο χαρτί μπο­ρεί επί­σης να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί ως καύ­σιμο, ως μόνωση τοί­χων και ορο­φών, ακόμα και για στρω­μνή ζώων!

Το άρθρο είναι βασι­σμένο σε στοι­χεία του TAPPI – του Συν­δέ­σμου της Παγκό­σμιας Βιο­μη­χα­νίας Χαρ­το­πολ­τού και Χαρτιού.

ΠΗΓΗ